Luật không đi vào cuộc sống là luật chết

Đúng như một triết gia đã nói: người tuân thủ pháp luật nhất, là người tự do nhất.

Lập hiến, lập pháp là một trong ba chức năng cơ bản, quan trọng của Quốc hội. Từ Khóa I năm 1946 đến nay, nước ta đã trải qua mười ba Khóa Quốc hội, trong đó công tác lập hiến, lập pháp được xác định là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt, có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong tiến trình xây dựng và phát triển của lịch sử Quốc hội.

Theo thống kê, ở mười hai nhiệm kỳ trước đây, Quốc hội nước ta đã xây dựng được 4 bản Hiến pháp vào các năm 1946, 1959, 1980, 1992 và Hiến pháp mới sửa đổi năm 2013; đồng thời có  gần 300 bộ luật và luật được Quốc hội thông qua. Do đặc điểm lịch sử của thời kỳ phải chống giặc ngoại xâm nên Quốc hội từ Khóa I đến hết Khóa X chỉ xây dựng được hơn 130 bộ luật và luật. Riêng hai nhiệm kỳ Khóa XI và XII  Quốc hội đã xây dựng được hơn 150 bộ luật và luật.

Đặc biệt gần 30 năm qua, đường lối đổi mới, hội nhập của Đảng ta được đặt ra trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội an ninh quốc phòng đã thúc đẩy Quốc hội tăng cường công tác xây dựng pháp luật. Đó chính là nhu cầu khách quan phù hợp với quy luật phát triển của giai đoạn lịch sử hiện nay ở nước ta. Ngay tại Kỳ họp thứ bảy Quốc hội Khóa XIII, có tới 10 dự án luật sẽ được Quốc hội thông qua và 17 dự án luật được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến.

Người dân không thực thi pháp luật cũng được coi là một nguyên nhân khiến luật vô hiệu trên trong đời sống (ảnh minh họa)

Tuy nhiên, có hai vấn đề đặt ra ở trong và sau quá trình xây dựng luật đó là: Thứ nhất, chất lượng của bộ luật và luật như thế nào? Trình tự hay quá trình để xây dựng một bộ luật cần được đổi mới một cách căn bản, vì thực trạng hiện nay luật liên quan đến Bộ, ngành nào lại do chính Bộ, ngành đó là chủ thể xây dựng. Như vậy không thể tránh khỏi tình trạng thiếu khách quan, “tư duy nhiệm kỳ”, làm lợi cho bộ mình, ngành mình. Đã có không ít bộ luật và luật mới xây dựng được một thời gian ngắn đã bất cập phải sửa đổi gây ra sự trì trệ cho bộ máy công quyền và tốn kém, lãng phí cho ngân sách Nhà nước.

Quy trình xây dựng luật cần phải được thực hiện từ những cơ quan chuyên môn làm luật chuyên nghiệp và từ những đại biểu Quốc hội chuyên trách. Hơn nữa luật phải được xây dựng từ nhu cầu, đòi hỏi của thực tiễn khách quan cuộc sống đặt ra và được triển khai một cách chủ động, khoa học với qui trình chặt chẽ. Như vậy “tuổi thọ” của luật mới cao và sát thực với xã hội được.