Chậu cây cảnh rơi làm hỏng nhà, ai bồi thường?
Nội dung câu hỏi:
(Câu hỏi của bạn Phan Đình Thọ)
Cơn lốc xoáy chiều hôm đó khá mạnh, một chậu cây cảnh của nhà hàng xóm rơi trúng nhà tôi (nhà này trồng nhiều cây cảnh trên sân thượng), làm vỡ mái ngói, nước mưa chảy vào nhà làm hỏng hai thùng chượp mắm (giờ đó gia đình tôi không có ai ở nhà). Tôi yêu cầu bồi thường nhưng họ không chịu, nói là do trời nổi gió, họ không chịu trách nhiệm. Xin hỏi họ lập luận như vậy có đúng không và tôi phải làm thế nào?
Tư vấn của luật sư:
Theo quy định của Bộ luật dân sự về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại được ghi nhận: Người nào do lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân hoặc chủ thể khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường. Trong trường hợp pháp luật quy định người gây thiệt hại phải bồi thường cả trong trường hợp không có lỗi thì áp dụng quy định đó. Với trường hợp tài sản bị xâm phạm thì thiệt hại được bồi thường bao gồm: Tài sản bị mất; tài sản bị huỷ hoại hoặc bị hư hỏng; lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản; chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục thiệt hại.
Về nguyên tắc bồi thường thiệt hại được Luật quy định:
1. Thiệt hại phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể thoả thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền, bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
2. Người gây thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường, nếu do lỗi vô ý mà gây thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế trước mắt và lâu dài của mình.
3. Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế thì người bị thiệt hại hoặc người gây thiệt hại có quyền yêu cầu Toà án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.
Theo hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tại Nghị quyết số 03/2006/NQ-HĐTP, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng chỉ phát sinh khi có đầy đủ các yếu tố: Phải có thiệt hại xảy ra (bao gồm thiệt hại về vật chất và thiệt hại do tổn thất về tinh thần); phải có hành vi trái pháp luật; phải có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại xảy ra và hành vi trái pháp luật (thiệt hại xảy ra phải là kết quả tất yếu của hành vi trái pháp luật và ngược lại hành vi trái pháp luật là nguyên nhân gây ra thiệt hại); phải có lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý của người gây thiệt hại.
Điều 626 của Bộ luật dân sự quy định về bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra: Chủ sở hữu phải bồi thường thiệt hại do cây cối đổ, gẫy gây ra, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng. Sự kiện bất khả kháng được Luật ghi nhận là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép thì không phát sinh trách nhiệm bồi thường.
Từ các quy định được trích dẫn cho thấy, chỉ trong trường hợp người chủ của chậu cây có lỗi do không có biện pháp đảm bảo an toàn như nơi đặt chậu cây không có thành, rào che chắn, không được ràng buộc kỹ … thì mới phải chịu trách nhiệm về thiệt hại tài sản gây ra. Trong trường hợp này, nếu các bên không thỏa thuận được với nhau về việc bồi thường thì bạn có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.
(Luật sư Nguyễn Thiện Hùng)