Bổ nhiệm Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước:
Cần tháo gỡ khó khăn
Ngày 20/6/2017, Quốc hội khóa XIV, Kỳ họp thứ 3 đã thông qua Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL), thay thế Luật ban hành năm 2006, nhằm khắc phục các hạn chế, tạo chuyển biến mạnh mẽ nâng cao chất lượng dịch vụ TGPL, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, cải cách hành chính, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Trong đó, vai trò của Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được xem có ý nghĩa rất quan trọng, quyết định việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Trung tâm TGPL. Tuy nhiên, thực tiễn công tác bổ nhiệm chức danh này vẫn còn một số khó khăn cần sớm được tháo gỡ.
Theo quy định của Luật TGPL năm 2017 và Nghị định số 144/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật này, để được bổ nhiệm Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước, trước hết người đó phải là trợ giúp viên pháp lý (TGVPL). Đồng thời, người này còn phải hội đủ điều kiện, tiêu chuẩn chung đối với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Tư pháp theo quy định của pháp luật và có ít nhất 3 năm làm TGVPL, hoặc thẩm phán hoặc kiểm sát viên, điều tra viên trung cấp trở lên hoặc có 05 năm làm công tác quản lý nhà nước về trợ giúp pháp lý trong ngành Tư pháp. Quy định này nhằm nâng cao chất lượng hoạt động TGPL, đưa dịch vụ của trung tâm tiến tới ngang bằng với dịch vụ pháp lý do luật sư thực hiện có thu tiền.
Tuy nhiên, với tiêu chuẩn trên, thực tế ở một số địa phương đang gặp khó khăn về công tác cán bộ, nhất là về chức danh Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước. Trước thời điểm ban hành Luật TGPL 2017, báo cáo của Bộ Tư pháp có nêu: “Đội ngũ TGVPL của 63/63 Trung tâm TGPL nhà nước cơ bản đã bảo đảm tiêu chuẩn tương đương luật sư, hiện chỉ còn 73 TGVPL đa phần là lãnh đạo của Trung tâm TGPL luân chuyển từ các cơ quan khác, một số cũng đã sắp đến tuổi nghỉ hưu chưa bảo đảm theo tiêu chuẩn này”. Vì vậy, để bảo đảm tính khả thi của Luật và hoạt động ổn định của các Trung tâm TGPL, Điều 48 Luật TGPL 2017 đã có quy định chuyển tiếp: “Kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, người đã được bổ nhiệm TGVPL theo quy định của Luật TGPL số 69/2006/QH11 được tiếp tục hoạt động theo quy định của Luật này; sau 05 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành, người được bổ nhiệm TGVPL không có Giấy chứng nhận tốt nghiệp đào tạo nghề luật sư thì bị thu hồi thẻ TGVPL”. Sau khi Luật chính thức có hiệu lực, những người được bổ nhiệm Giám đốc trước ngày Luật có hiệu lực vẫn thực hiện nhiệm vụ bình thường. Nhưng ở những nơi, vì lý do nào đó (chuyển công tác, nghỉ hưu, nghỉ công tác, điều động...) dẫn đến khuyết chức danh Giám đốc, việc tìm người có đủ tiêu chuẩn bổ nhiệm gặp khó khăn. Nguyên nhân chính xuất phát từ khâu quy hoạch cán bộ không theo kịp với tinh thần của điều luật trên.
Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Khánh Hòa tham gia phiên tòa
Thực tế cho thấy, TGVPL đang công tác đáp ứng tiêu chuẩn “03 năm là TGVPL” thì chưa đảm bảo tiêu chuẩn “Có đủ điều kiện, tiêu chuẩn đối vớ