Giải quyết khoản nợ khi mở thừa kế
Câu hỏi:
Cách đây hơn 5 năm, cha tôi làm nhà, do thiếu tiền nên tôi có cho ông mượn một trăm triệu đồng, vì là cha con nên không làm giấy tờ gì. Nay ông qua đời, các anh chị em tôi làm thủ tục phân chia di sản thừa kế của ông, tôi có nói việc đưa tiền cho ông làm nhà nhưng vì không có giấy tờ nên mọi người không thuận. Sau đó tôi tìm thấy trong cuốn sổ tay ông có ghi việc mượn tiền của tôi, thể hiện ngày, tháng, năm, số tiền và mục đích mượn để làm nhà. Trong trường hợp này tôi có thể lấy lại số tiền đã cho mượn không?
Huỳnh Thiên (Nha Trang)
Ý kiến tư vấn:
Nội dung ghi chép trong cuốn sổ là xác thực, và không có tài liệu cho thấy khoản nợ ấy đã được trả thì bạn có thể nhận lại số tiền đã cho người cha mượn.
Theo quy định của pháp luật về thừa kế, kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế không chỉ có các quyền về tài sản mà còn có nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.
Bộ luật dân sự tại Điều 683 có quy định về các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán, và theo thứ tự ưu tiên thanh toán là: Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng; Tiền cấp dưỡng còn thiếu; Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ; Tiền công lao động; Tiền bồi thường thiệt hại; Thuế và các khoản nợ khác đối với Nhà nước; Tiền phạt; Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể khác; Chi phí cho việc bảo quản di sản; Các chi phí khác.
Về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại, nếu không có thỏa thuận khác thì những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại. Như vậy khoản tiền một trăm triệu của bạn sẽ được trích trong tài sản do ông cụ để lại để thanh toán cho bạn.
Thư của bạn không nói rõ, nếu di sản của cụ chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do cụ để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thoả thuận của những người thừa kế. Trong trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế là các anh, chị, em của bạn phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do ông cụ để lại (trong đó có khoản nợ một trăm triệu của bạn) tương ứng, nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận (trừ trường hợp giữa họ có thoả thuận khác).
Trong trường hợp có người thừa kế trong số các anh, chị, em của bạn không thỏa thuận được việc thanh toán nợ và phân chia tài sản thì có thể khởi kiện vụ án dân sự để yêu cầu Tòa án giải quyết.
Luật sư Nguyễn Thiện Hùng
Hội Luật gia Khánh Hòa