Khai sinh cho con do mang thai hộ
Nội dung câu hỏi:
(Câu hỏi của bạn Ngô Hồng Phượng)
Vợ chồng tôi hiếm muộn, vừa rồi phải nhờ y học can thiệp và may mắn được nhờ người mang thai hộ, nay sắp có cháu trai đầu lòng. Tôi muốn được biết trong trường hợp của chúng tôi do nhờ người khác mang thai hộ, vậy khi con tôi được sinh ra thì việc đăng ký khai sinh cho cháu thực hiện thế nào, có gì khác với việc sinh đẻ bình thường không?
Tư vấn của luật sư:
Việc mang thai hộ giữa vợ chồng nhờ mang thai hộ và vợ chồng người mang thai hộ được thực hiện trên cơ sở thỏa thuận giữa hai bên, bên mang thai hộ và bên nhờ mang thai hộ, phải trên nguyên tắc vì mục đính nhân đạo và theo quy định của pháp luật.
Thỏa thuận về việc mang thai hộ phải được lập thành văn bản có công chứng. Trong trường hợp vợ chồng bên nhờ mang thai hộ ủy quyền cho nhau hoặc vợ chồng bên mang thai hộ ủy quyền cho nhau về việc thỏa thuận thì việc ủy quyền phải lập thành văn bản có công chứng. Việc ủy quyền cho người thứ ba không có giá trị pháp lý. Trong trường hợp thỏa thuận về mang thai hộ giữa bên mang thai hộ và bên nhờ mang thai hộ được lập cùng với thỏa thuận giữa họ với cơ sở y tế thực hiện việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì thỏa thuận này phải có xác nhận của người có thẩm quyền của cơ sở y tế này. Việc tuân thủ các quy định này sẽ là cơ sở để bảo vệ quyền của các bên, trong đó có việc đăng ký khai sinh cho con được sinh ra theo cách thức này.
Luật Hôn nhân và gia đình đã ghi nhận, con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra.
Việc đăng ký khai sinh được Luật Hộ tịch quy định tại Điều 16 có thủ tục như sau: Người đi đăng ký khai sinh nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy chứng sinh cho cơ quan đăng ký hộ tịch. Trường hợp không có giấy chứng sinh thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh; nếu không có người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh; trường hợp khai sinh cho trẻ em bị bỏ rơi phải có biên bản xác nhận việc trẻ bị bỏ rơi do cơ quan có thẩm quyền lập; trường hợp khai sinh cho trẻ em sinh ra do mang thai hộ phải có văn bản chứng minh việc mang thai hộ theo quy định pháp luật.
Nghị định số 123/2015/NĐ-CP của Chính phủ đã có hướng dẫn, người yêu cầu đăng ký khai sinh nộp giấy tờ theo quy định tại Điều 16 của Luật Hộ tịch nói trên và văn bản xác nhận của cơ sở y tế đã thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản cho việc mang thai hộ. Phần khai về cha, mẹ của trẻ được xác định theo cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ. Các thủ tục khác được thực hiện theo quy định chung. Sau khi nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy thông tin khai sinh đầy đủ và phù hợp, công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung khai sinh vào Sổ hộ tịch; cập nhật vào Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để lấy Số định danh cá nhân. Công chức tư pháp - hộ tịch và người đi đăng ký khai sinh cùng ký tên vào Sổ hộ tịch. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp Giấy khai sinh cho người được đăng ký khai sinh.
Trong trường hợp có tranh chấp thì Tòa án là cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ.
(Luật sư Nguyễn Thiện Hùng)