Khánh Hòa: Trợ giúp pháp lý không chỉ là “điểm tựa pháp lý” mà còn là “điểm tựa tinh thần” cho những diện người yếu thế

Hiện nay, công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật được đẩy mạnh, thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, được nhiều người dân, cơ quan chính quyền địa phương quan tâm. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận những người yếu thế trong xã hội, cũng như người khuyết tật khó tiếp cận thông tin, không biết họ có quyền được trợ giúp pháp lý. Nhiều người khuyết tật không có giấy tờ chứng minh; hoặc cư trú ở khu vực vùng sâu, vùng xa gặp nhiều trở ngại trong di chuyển khi tham gia tố tụng hay hòa giải.

Nắm bắt được nhu cầu hỗ trợ pháp lý của người dân trong thời kỳ mới, đảm bảo 100%  người khuyết tật thuộc diện được trợ giúp pháp lý có thể tiếp cận chính sách trợ giúp pháp lý trực tiếp, nhanh và hiệu quả nhất. Ngày 21/8/2025, Trung tâm trợ giúp pháp lý đã ban hành Thông báo số 183/TB-TGPL về việc phân công viên chức trực tại trụ sở các Tòa án nhân dân khu vực trên địa bàn tỉnh. Qua đó, Trung tâm đã chủ động tiếp cận, hỗ trợ nhiều người khuyết tật về pháp lý trong các vụ việc phức tạp.

Cụ thể như trường hợp của chị P trú tại xã Bác Ái, tỉnh Khánh Hòa. Chị là nạn nhân vụ việc bạo lực gia đình, hơn nữa chị là người khuyết tật đặc biệt nặng, cuộc sống hàng ngày của chị phải dựa vào đôi nạn để làm rẫy, chăn nuôi kiếm tiền trang trải cuộc sống. Chồng chị là ông T thường xuyên nhậu nhẹt, say khướt với bạn bè. Sau những cuộc nhậu của chồng, chị P và con trai phải thường xuyên bị bạo hành, xúc phạm danh dự từ chính người chồng chung sống với mình. “Tức nước vỡ bờ” chị quyết định chấm dứt hôn nhân với người chồng tệ bạc. Tuy nhiên tại Tòa án, do nhận thức pháp luật còn hạn chế, bản thân chị không được đi học cũng không biết chữ, chị P không thể trình bày được ý kiến của mình về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng là căn nhà do cha mẹ chị để lại đang bị người chồng chiếm giữ, chị và con không có nơi ở, phải sống nhờ vào người họ hàng, hàng ngày rong ruổi khắp mọi nẻo đường đi bán vé số mưu sinh.

Trợ giúp viên pháp lý vào cuộc: Trên cơ sở phối kết hợp với Tòa án nhân dân khu vực, nắm bắt được thông tin của chị P, Trợ giúp viên pháp lý đã đến gặp, làm việc hỗ trợ chị P biên soạn đơn khởi kiện, trình bày yêu cầu đề nghị Tòa án nhân dân xem xét, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho chị. Sau khi biết mình thuộc diện được trợ giúp pháp lý miễn phí, trợ giúp pháp lý không chỉ là “điểm tựa pháp lý” mà còn là “điểm tựa tinh thần” giúp chị P tự tin rằng: dù có khó khăn thế nào thì bên cạnh chị luôn luôn có trợ giúp viên pháp lý đồng hành cùng chị.

Không chỉ riêng chị P, nhiều trường hợp người khuyết tật vướng vào những tranh chấp pháp lý phức tạp, chính bản thân họ không biết phải bắt đầu từ đâu để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho bản thân. Cụ thể như trường hợp của ông C ở xã Xuân Hải, tỉnh Khánh Hòa. Ông C bị khuyết tật bẩm sinh ở chân không thể đi lại, hàng ngày ông phải dùng xe lăn để di chuyển, cũng như sinh hoạt bán hàng để kiếm sống. Sinh thời cha mẹ ông C có tích góp được mảnh đất, sau khi ba mẹ mất các anh chị của ông chuyển đi nhiều nơi sinh sống, có người hiện đang ở nước ngoài. Đến nay, do tuổi già sức yếu, ông mong muốn được phân chia di sản là thửa đất do cha mẹ để lại. Tuy nhiên, khi đến Tòa án nhân dân, ông không biết phải bắt đầu từ đâu vì ở trong nước ông chỉ còn có người em ruột bị khuyết tật tâm thần đang sống cùng chị gái tại TP. HCM.

Sau khi tiếp nhận thông tin vụ việc của ông C từ Tòa án nhân dân khu vực, trợ giúp viên pháp lý chủ động liên hệ làm việc với ông C tại nhà, tìm hiểu vụ việc, giải thích cho ông C biết về chính sách trợ giúp pháp lý miễn phí của Nhà nước dành cho người khuyết tật. Trợ giúp viên hỗ trợ ông C làm đơn gửi Tòa án để xem xét giải quyết yêu cầu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho ông.Vụ việc của ông C là vụ việc pháp lý phức tạp, liên quan đến yếu tố nước ngoài do có nhiều người liên quan hiện đang sinh sống tại Mỹ và Úc. Đối với người khuyết tật như ông thì việc đi lại đã rất khó khăn, càng khó khăn hơn khi bản thân ông C không am hiểu pháp luật. Sau khi được Trợ giúp viên giải thích về quyền được trợ giúp pháp lý và hướng dẫn về quy trình thực hiện, đối với ông C gần như đã gỡ bỏ được gánh nặng tâm lý và củng cố được niềm tin rằng mình vẫn được Đảng và Nhà nước quan tâm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong“hành trình tiếp cận công lý”.

Vụ việc của chị P và ông C là một trong những người khuyết tật đã, đang được Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ pháp lý, các trợ giúp viên luôn bám sát địa bàn, phối kết hợp tốt với cơ quan tiến hành tố tụng, chính quyền địa phương trong thực hiện nhiệm vụ, đảm bảo phương châm“trợ giúp pháp lý-luôn luôn đi cùng dân, vì lợi ích Nhân dân”.

Hình ảnh: Hội nghị truyền thông về trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật năm 2025

Sau sáp nhập, nhằm đảm bảo chính sách trợ giúp pháp lý được lan tỏa từng ngỏ, đến từng nhà. Trung tâm trợ giúp pháp lý đẩy mạnh hoạt động truyền thông với nhiều hình thức, nội dung đa dạng, phong phú như: Tổ chức các Hội nghị truyền thông về trợ giúp pháp lý; hoạt động truyền thông về cơ sở; tổ chức các điểm tiếp nhận trợ giúp pháp lý tại UBND cấp xã.

Hình ảnh: Điểm tiếp nhận trợ giúp pháp lý tại ủy ban nhân dân xã

Bên cạnh hoạt động truyền thông trực tiếp tại địa phương, Trung tâm chủ động phối kết hợp cùng Báo và Phát thanh, Truyền hình tỉnh ghi hình, đưa tin, xây dựng các chuyên mục phóng sự về trợ giúp pháp lý phát trên sóng truyền hình KTV.

Để đảm bảo người dân có thể tiếp cận thông tin, chính sách trợ giúp pháp lý trên mọi phương tiện đại chúng, Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh Khánh Hòa viết bài về truyền thông về trợ giúp pháp lý cho các đối tượng yếu thế, chuyên mục pháp luật về các vụ việc trợ giúp pháp lý thành công hiệu quả đăng tải trên trang thông tin điện tử https://tgpl.moj.gov.vn/; http://phapluatkhanhhoa.vn/.

Trung tâm phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, cơ quan tư pháp và các đoàn thể đóng trong công tác trợ giúp pháp lý. Sự phối hợp này giúp hoạt động phổ biến, tuyên truyền pháp luật đến người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế như người khuyết tật, người nghèo, trẻ em nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Hình ảnh: một trong các chuyên mục về trợ giúp pháp lý được phát sống trên kênh truyền hình KTV

Bên cạnh đó trợ giúp viên pháp lý luôn nâng cao trách nhiệm bám sát địa bàn, đối với các trường hợp người khuyết tật di chuyển khó khăn, trợ giúp viên trực tiếp đến làm việc tại nhà tiếp nhận yêu cầu trợ giúp pháp lý, liên hệ kết nối với người dân qua zalo, điện thoại để bảm đảo “dù trong hoàn cảnh nào, hay ở đâu, khi có yêu cầu thì người khuyết tật luôn luôn nhận được chính sách trợ giúp pháp lý trực tiếp, nhanh và hiệu quả nhất”.

Có thể nói, trong tình hình mới công tác trợ giúp pháp lý tiếp tục có những đóng góp tích cực vào việc bảo đảm an sinh xã hội và thúc đẩy bình đẳng cho mọi người, trong đó có người khuyết tật. Trợ giúp pháp lý không chỉ là “điểm tựa pháp lý”, mà còn là “điểm tựa tinh thần” trên con đường đi tìm công lý cho những người yếu thế trong xã hội./.

Nguyễn Thị Kim Cúc

Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Khánh Hòa