Ngày 17-5, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 197/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Nghị quyết này thể hiện quyết tâm đổi mới toàn diện quy trình lập pháp, đồng thời bảo đảm các điều kiện cần thiết để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số mạnh mẽ.
Quang cảnh Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV
Theo nội dung nghị quyết, tám nhóm nhiệm vụ và hoạt động quan trọng sẽ được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù. Trong đó bao gồm việc nghiên cứu chiến lược, chính sách lập pháp tại các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc; xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật; xử lý các vấn đề pháp lý trong hội nhập quốc tế; rà soát, hệ thống hóa văn bản pháp luật; đối thoại và tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho doanh nghiệp, tổ chức và người dân.
Cơ chế tài chính ưu đãi và linh hoạt là điểm nổi bật trong nghị quyết. Cụ thể, ngân sách dành cho công tác xây dựng pháp luật được bảo đảm không thấp hơn 0,5% tổng chi ngân sách nhà nước hằng năm và được phép tăng dần theo yêu cầu thực tế. Các nhiệm vụ được áp dụng cơ chế khoán chi theo định mức vượt trội từ 3 đến 5 lần so với quy định hiện hành. Người đứng đầu cơ quan được giao nhiệm vụ có quyền tự chủ, quyết định thay đổi nội dung chi để phù hợp với yêu cầu và thực tiễn phát sinh, nhưng phải bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch và chống lợi ích nhóm.
Ngoài ra, Nghị quyết cho phép thành lập Quỹ hỗ trợ xây dựng chính sách, pháp luật, một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, trực thuộc Bộ Tư pháp, nhằm hỗ trợ các nhiệm vụ không được ngân sách cấp hoặc cần bổ sung vốn để tạo đột phá về chất lượng. Quỹ này cũng được tiếp nhận các nguồn hỗ trợ hợp pháp từ tổ chức, cá nhân trong nước.
Về chính sách nhân lực, người trực tiếp làm công tác tham mưu xây dựng pháp luật tại một số cơ quan được hỗ trợ hằng tháng bằng 100% mức lương theo hệ số lương hiện hưởng (không bao gồm phụ cấp), đồng thời được miễn thuế thu nhập cá nhân với khoản thu nhập này. Chính sách cũng khuyến khích tuyển dụng, bồi dưỡng và trọng dụng nhân tài, đặc biệt là những người có chuyên môn về pháp luật quốc tế, giải quyết tranh chấp quốc tế. Những cá nhân có năng lực nổi bật còn được rút ngắn thời gian xét nâng ngạch, nâng lương, hoặc quy hoạch vào vị trí lãnh đạo.
Đáng chú ý, nghị quyết khẳng định việc ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật là trụ cột đổi mới. Theo đó, sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu lớn về pháp luật, phát triển nền tảng số phục vụ soạn thảo, kiểm tra văn bản và quản lý văn bản pháp luật. Các sản phẩm, dịch vụ số trong lĩnh vực này được ưu tiên đầu tư, thuê mua bằng vốn ngân sách.
Với các cơ chế đồng bộ, đột phá, Nghị quyết 197/2025/QH15 kỳ vọng tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trong chất lượng thể chế và năng lực thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập sâu rộng của đất nước.
Minh Tân